CİNCİLE
(Lepista nuda) |
Bu bölümde yurdumuzun beğenilen
bir mantarı tanıtacağız.
Mantarın bilinen adı Cincile
dir.
Cincile'ye Bolu yöresinde Mavi Cincile, Karaman
dolaylarında da Mor mantar denildiği bilinmektedir. |
|
Nasıl Tanınır?
(Resimdeki numaralarla açıklanmıştır.)
-
Mantar şapkasının üstünün
rengi eflatun, gri ve kahverengi renkleri etrafında dolanır.
-
Şapkanın kenarı düz ve uzun
süre içe kıvrıktır. -
Plakları
mavi, menekşe rengindedir. Yaşlandıkça
renkler soluklaşır ve kahverengiye dönüşür. Spor izi
pembemsidir. -
Plaklar
bitişik yada çentikli
olabilir, kenarda yuvarlak-dalgalı olurlar. -
Mantarın ayağı dipte
şişkindir, rengi az yada çok menekşe rengindedir. Dipte, yere bağlı kısmında
kuru ot, çalı, yaprak vb bitki artıkları yapışmış olur. -
Sapın şapkaya doğru üst
tarafı beyaz pudra serpilmiş gibidir. -
Mantarın eti mavi-gri
renktedir, kesitte koyu veya açık çizgisel benekler
gözükür. Yaşlılarda renk daha soluk olur.
|
Cincile mantarının
nüfus kağıdı aşağıda görülüyor |
Alem |
Fungi |
Bölüm |
Basidiomycota |
Sınıf |
Basidiomycetes |
Takım |
Agaricales |
Familya |
Tricholomataceae |
Cins |
Lepista |
Tür |
Lepista nuda |
|
Kokusu:
Çok özel ve biraz aromatiktir. Mantar kırıldığı anda
koklandığında yanık lastik kokusu verir.
Tadı:
Tamamen kendine özgü, kuvvetli bir tadı vardır. Lezzeti
konusunda değerlendirmeler kişilere göre oldukça farklılık gösterir. Sert
tadından hoşlanmayanlar için en uygun çözüm ise birkaç dakika kaynatarak
suyunu dökmektir. Ayrıca bazı insanlara dokunması da olasıdır.
(Bak Zehirli mantarları bölüm 3)
Yetiştiği yerler ve
özellikleri:
Çürükçül bir mantar olup çok değişik
alanlarda yetişebilir. Köknar ormanlarında iğne yapraklarının oluşturduğu
yaygının üzerinde bulunurlar. Çayırlarda ve özellikle yaprak ve gübre
yığınları arasında çok rastlanırlar. Diğer çürükçül mantarlarda olduğu gibi
Cincile de birbirine yakın ve sıralar yada daireler şeklinde sıralanırlar.
Toplama ve temizleme:
Tüm diğer mantarlar gibi cincile de gövdesinden bükülüp
kökünden koparılarak toplanır. Sapın alt kısmı, rengi soluk ve sertleşmiş
olduğundan, sapa yakın bir yerden kesilerek yapışmış artıklarla birlikte
atılır.
Çok nadir olarak kurtçuklaştığından fazla bir temizlemeye ihtiyaç duyulmaz.
|
Aşağıda
Cincile mantarının değişik fotoğrafları
görülüyor. |
|
Aşağıda da Cincile mantarının karıştırılma
ihtimali olan mantarlar açıklanmaktadır: |
|
|
|
Lepista personata: Lepista cinsleri içinde Cincile ile
karıştırılabilen birkaç mantar türünden biridir. Ancak bu ve diğerleri de
yenilebilir mantarlardır. |
Cortinarius camphoratus: Cortinarius cinsi mantarların ana
özelliği şapka altı zarlarının örümcek ağı özelliğinde olmalarıdır. Mantarın
gelişmesi ile birlikte parçalanan zar, bu nedenle kısmen ayağa yapışık olarak,
kısmen de şapka kenarında saçak tül gibi kalır. Bunların Cincileye benzeyen
mavi, mor renkli pek çok türü bulunur.
Ancak Cortinarius cinsinde sporlar kahverengi olduğundan hem ayak, hem saçak,
hem de lamellerde kahverengi vurgusu çok barizdir. |
Öldürücü zehirli mantarların iki tanesi
Cortinarius (Örümcek ağlı mantarlar) cinsine dahildir.
C.rubellus ve
C.orellanus adlı bu mantarlar
zehirli mantarlar bölümünde açıklanmıştır. |