CİNCİLE (Lepista nuda)

Bu bölümde yurdumuzun beğenilen bir mantarı tanıtacağız. Mantarın bilinen adı Cincile dir.
Cincile'ye Bolu yöresinde Mavi Cincile, Karaman dolaylarında da Mor mantar denildiği bilinmektedir.

Nasıl Tanınır? (Resimdeki numaralarla açıklanmıştır.)

  1. Mantar şapkasının üstünün rengi eflatun, gri ve kahverengi renkleri etrafında dolanır.

  2. Şapkanın kenarı düz ve uzun süre içe kıvrıktır.

  3. Plakları mavi, menekşe rengindedir. Yaşlandıkça renkler soluklaşır ve kahverengiye dönüşür. Spor izi pembemsidir.

  4. Plaklar bitişik yada çentikli olabilir, kenarda yuvarlak-dalgalı olurlar.

  5. Mantarın ayağı dipte şişkindir, rengi az yada çok menekşe rengindedir. Dipte, yere bağlı kısmında kuru ot, çalı, yaprak vb bitki artıkları yapışmış olur.

  6. Sapın şapkaya doğru üst tarafı beyaz pudra serpilmiş gibidir.

  7. Mantarın eti mavi-gri renktedir, kesitte koyu veya açık çizgisel benekler

     gözükür. Yaşlılarda renk daha soluk olur.

Cincile mantarının nüfus kağıdı aşağıda görülüyor

Alem

Fungi

Bölüm

Basidiomycota

Sınıf

Basidiomycetes

Takım

Agaricales

Familya

Tricholomataceae

Cins

Lepista

Tür

Lepista nuda

Kokusu:
Çok özel ve biraz aromatiktir. Mantar kırıldığı anda koklandığında yanık lastik kokusu verir.

Tadı:
Tamamen kendine özgü, kuvvetli bir tadı vardır. Lezzeti konusunda değerlendirmeler kişilere göre oldukça farklılık gösterir. Sert tadından hoşlanmayanlar için en uygun çözüm ise birkaç dakika kaynatarak suyunu dökmektir. Ayrıca bazı insanlara dokunması da olasıdır. (Bak Zehirli mantarları bölüm 3)

Yetiştiği yerler ve özellikleri:
Çürükçül bir mantar olup çok değişik alanlarda yetişebilir. Köknar ormanlarında iğne yapraklarının oluşturduğu yaygının üzerinde bulunurlar. Çayırlarda ve özellikle yaprak ve gübre yığınları arasında çok rastlanırlar. Diğer çürükçül mantarlarda olduğu gibi Cincile de birbirine yakın ve sıralar yada daireler şeklinde sıralanırlar.

Toplama ve temizleme:
Tüm diğer mantarlar gibi cincile de gövdesinden bükülüp kökünden koparılarak toplanır. Sapın alt kısmı, rengi soluk ve sertleşmiş olduğundan, sapa yakın bir yerden kesilerek yapışmış artıklarla birlikte atılır.
Çok nadir olarak kurtçuklaştığından fazla bir temizlemeye ihtiyaç duyulmaz.

Aşağıda Cincile mantarının değişik fotoğrafları görülüyor.

Aşağıda da Cincile mantarının karıştırılma ihtimali olan mantarlar açıklanmaktadır:
Lepista personata: Lepista cinsleri içinde Cincile ile karıştırılabilen birkaç mantar türünden biridir. Ancak bu ve diğerleri de yenilebilir mantarlardır. Cortinarius camphoratus: Cortinarius cinsi mantarların ana özelliği şapka altı zarlarının örümcek ağı özelliğinde olmalarıdır. Mantarın gelişmesi ile birlikte parçalanan zar, bu nedenle kısmen ayağa yapışık olarak, kısmen de şapka kenarında saçak tül gibi kalır. Bunların  Cincileye benzeyen mavi, mor renkli pek çok türü bulunur.
Ancak Cortinarius cinsinde sporlar kahverengi olduğundan hem ayak, hem saçak, hem de lamellerde kahverengi vurgusu çok barizdir.
Öldürücü zehirli mantarların iki tanesi Cortinarius (Örümcek ağlı mantarlar) cinsine dahildir.
C.rubellus ve C.orellanus adlı bu mantarlar zehirli mantarlar bölümünde açıklanmıştır.