ŞEMSİYE MANTARI (Macrolepiota procera)

Bu bölümde yine yurdumuzun çok bulunan bir mantarı tanıtmaya çalışacağız. Mantarın bilinen adı Şemsiye Mantarı dır. Turna Bacağı diye de adlandırılır. Mantarın adı, çok büyük bir şapkası ve şapkasına göre dar ve uzun bir sapa sahip olmasından gelmektedir.

Nasıl Tanınır? (Resimdeki numaralarla açıklanmıştır.)

Sapın boyu 30-40 cm yi, şapkasının çapı da 40-50 cm yi bulabilir.

1. Şapkanın üzerindeki kahverengi zar, şapkanın büyüyüp gelişmesiyle birlikte parçalanır ve açık renkli şapkanın üzerinde pullar şeklinde kalır.

2. Şapkanın altında beyaz, sık ve derin lameller vardır.

3. Ayak üzerinde aynı şekilde beyez et üzerinde, düzgün olmayan zikzak harelerden oluşan bandlar bulunur,

4. Ayağın ucu şişkin, soğan biçimindedir.

5. Sap üzerinde şapkaya yakın, çok belirgin bir halkası vardır, ancak kolayca kopabilir.

6. Ayak, çok belirgin lifli bir yapdadır ve kesitinde ortası deliktir.

7. Mantarın eti şapkada beyaz ve yumuşaktır.

Tadı:
Mantarın çiğ olarak tadı fındık lezzetindedir. Sapı biraz kayış gibi olmakla beraber, bütün mantar yenebilir.
Yemek tarifi: Mantar şapkası, geniş parçalara ayrılıp, yumurta ile un, mısır unu yada galeta unu ile yapılmış bulamaca batırıp kızartılırsa çok leziz olur.

Yetiştiği yerler ve özellikleri:
Şemsiye mantarı çürükçüldür. Yani ölü bitki artıkları üzerinde yetişir. Genel olarak orman kenarlarında, açık çimenliklerde gruplar halinde bulunur. Bazan ormanımsı bir görünüm alır.

Toplama ve temizleme:
Mantar sapından tutularak döndürülüp koparılır. Kökünde çoğu zaman çimen, yaprak vb. artıkları yapışık olur. Bunlar soğanımsı ayak ucu tümden kesilip atılarak temizlenir.

Aşağıda şemsiye mantarının değişik fotoğrafları görülüyor.

Soldaki resmi
büyütmek için
TIKLAYINIZ

Dikkat !
Şemsiye mantarının aynı soydan (Macrolepiota) bir başka mantar ile karıştırılması mümkündür.

Bu mantarın latince adı: Macrolepiota rhacodes dir. Aslında bu mantar da yenebilen bir mantardır. Ancak çok nadir de olsa bazı hafif vakalar rastlandığından yemek mantarı olarak tavsiye edilmemektedir
Biz bu mantara Kızaran Şemsiye adını veriyoruz.
Aşağıda bu mantarın iki ayrı fotoğrafı ve belirleyici özellikleri, yani Şemsiye  mantarından farklılıkları açıklanmıştır.
 

Kızaran Şemsiye mantarı:

1-Şemsiye mantarına göre, şapka çapı ve ayak uzunluğu olarak, oldukça küçüktür.
2-Bu mantarda, ayak üzerinde, soldaki resimde okla işaret edildiği gibi, zikzak bandlar asla bulunmaz.
3-Mantar kesildiğinde yada yaralandığında derhal o noktada kızarır. O nedenle mantarın sapını tırnağımızla hafifçe kazıyarak cinsini derhal saptayabiliriz.